Το πρωινό της 27ης Μαΐου 1939 στο λιμάνι της Αβάνας καταπλέει ένα υπερωκεάνιο, το S.S. Σεντ Λούις. Σ' αυτό έχουν επιβιβαστεί από το Αμβούργο 937 Εβραίοι που βρήκαν οδό διαφυγής από τη ναζιστική Γερμανία και πλήρωσαν την -πανάκριβη- τουριστική βίζα που εξέδιδε στο Βερολίνο το γραφείο της κουβανικής κυβέρνησης. Μαζί τους, επιτρέπεται να πάρουν μια βαλίτσα ρούχα και δέκα όλα κι όλα μάρκα ο καθένας.
Ενόσω το Σεντ Λούις έπλεε προς την Αβάνα, όλα τα βήματα της τραγωδίας στην οποία θα κατέληγε εκείνο το επεισόδιο, ένα από τα πιο επαίσχυντα και μικρόψυχα πολιτικά επεισόδια ολόκληρου του 20ού αιώνα, ήταν ήδη χαραγμένα. Γιατί στη μοίρα των Εβραίων που βρίσκονταν στο Σεντ Λούις ήρθαν να διασταυρωθούν, σαν να ήθελαν να δέσουν τους κόμπους του σχοινιού για την αγχόνη, τα πολιτικά και προπαγανδιστικά συμφέροντα των ναζί [...], οι αυστηρές μεταναστευτικές πολιτικές τις οποίες απαιτούσαν οι διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών, συν [...] το μεγαλύτερο κακό που μάστιζε την Κούβα εκείνα τα χρόνια: η διαφθορά.
Οι άνθρωποι αυτοί, που ταξιδεύουν για να σωθούν έχοντας δώσει τις περιουσίες τους για το ταξίδι και έχοντας αποθέσει σ' αυτό την τελευταία τους ελπίδα για διαφυγή από ό,τι επρόκειτο να συμβεί στην Ευρώπη, δεν βρίσκουν άσυλο σε κανένα λιμάνι και επιστρέφουν στη Γερμανία, όπου τους περιμένει η χειρότερη μοίρα.
Κάπως έτσι, όμως, φτάνει στην Αβάνα και ένας πίνακας του Ρέμπραντ: μια προσωπογραφία του Χριστού που έφερε μαζί της μια οικογένεια Εβραίων, προσπαθώντας μ' αυτόν να δωροδοκήσει τους υπαλλήλους της μεταναστευτικής υπηρεσίας. Τι δουλειά έχει όμως ένας Ρέμπραντ στα χέρια μιας μικροαστικής Εβραϊκής οικογένειας από την Κρακοβία; Και πώς ο πίνακας αυτός, που τα ίχνη του χάθηκαν πίσω στο 1939, βγαίνει το 2007 σε δημοπρασία στο Λονδίνο; Και πώς όλο αυτό συνδέεται με την εξαφάνιση μιας Κουβανής νεαρής emo το 2007 στην Αβάνα; Το πολλαπλό μυστήριο καλείται να λύσει ο χαρισματικός και ιδιαίτερος Μάριο Κόντε, σχεδόν μόνιμος ήρωας του Παδούρα, πρώην αστυνομικός, που ζει στην πρωτεύουσα του νησιού πουλώντας σπάνια βιβλία και παλιές εκδόσεις σε συλλέκτες. Ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας, σ' αυτό το ιδιότυπο αστυνομικό μυθιστόρημα, ο Παδούρα μάς μεταφέρει στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα, όπου ένας νεαρός Εβραίος παίρνει την απόφαση να μαθητεύσει δίπλα στον Ρέμπραντ, πηγαίνοντας κόντρα στους νόμους της θρησκείας και της κοινότητάς του και διακινδυνεύοντας τη θέση του στην κοινωνία αλλά και την ίδια του τη ζωή.
Οι «Αιρετικοί» του Λεονάρδο Παδούρα, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, θα διεκδικήσουν το χρόνο που δεν έχετε, και θα τον διεκδικήσουν επιθετικά, διότι είναι ένα βιβλίο που, παρ' όλο τον όγκο του, σε ακολουθεί ακόμα και στο κρεβάτι σου, όταν πας να κοιμηθείς. Είναι ένα βιβλίο που περιγράφει τους διωγμούς που υπέστησαν οι Εβραίοι, όχι μόνο τον 20ό αιώνα, αλλά και τον 17ο, όταν στην Πολωνία Κοζάκοι και Τάταροι κατέσφαξαν σαδιστικά δεκάδες χιλιάδες, επιχειρώντας παράλληλα να εξηγήσει γιατί οι Εβραίοι δεν αντιδρούσαν και μόνο έφευγαν αποδίδοντας τη μοίρα τους στη θεϊκή βούληση. Στους «Αιρετικούς» όμως περιγράφεται και η Κούβα του 20ού αιώνα, το πέρασμα από τη διεφθαρμένη δικτατορία στη φτωχή, μίζερη -και επίσης διεφθαρμένη- «επαναστατική» διακυβέρνηση.
Food for thought.
Κική Τσιλιγγερίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου