Οι γονείς μας ήταν οι τελευταίοι άνθρωποι που θα περίμενε κανείς να ληστέψουν μια τράπεζα. Ούτε αλλόκοτοι άνθρωποι ήταν ούτε εμφανώς εγκληματίες. Κανείς δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα κατέληγαν έτσι όπως κατέληξαν. Ήταν δύο συνηθισμένοι άνθρωποι - αν και, από τη στιγμή που λήστεψαν την τράπεζα, αυτού του είδους η αντιμετώπιση δεν είχε, φυσικά, κανένα αντίκρισμα πια.
Πριν ξεκινήσω να γράψω οτιδήποτε άλλο, να πω ότι ο «Καναδάς» του Ρίτσαρντ Φορντ, που κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ - PATAKIS PUBLICATIONS, είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, ένα αριστούργημα, με την ποιότητα και το βάθος κλασικών βιβλίων. Ο Φορντ, άριστος γνώσης της ανθρώπινης ψυχολογίας (που είναι τόσο απρόβλεπτη), μας φέρνει στις βόρειες Πολιτείας των ΗΠΑ της εφηβείας του και μας παρουσιάζει μια ιστορία μέσα από τα μάτια ενός δεκαπεντάχρονου.
Μεταφερόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του 1960. (Ο Ρίτσαρντ Φορντ γεννήθηκε το 1944, κι έτσι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου του, ο Ντελ, είναι 16 ετών το 1960: όσο ήταν δηλαδή τότε κι εκείνος). Ο Ντελ μεγαλώνει μαζί με την οικογένειά του, τη δίδυμη αδελφή του, τον πατέρα του, απόστρατο αξιωματικό της πολεμικής αεροπορίας, και τη μητέρα του, μια μορφωμένη δασκάλα εβραϊκής καταγωγής με καλλιτεχνική φύση, σε μια μικρή πόλη της Πολιτείας Μοντάνα. Αγαπά το σκάκι και ενδιαφέρεται πολύ για τη μελισσοκομία κι εκείνο το καλοκαίρι δεν βλέπει την ώρα να αρχίσει το σχολείο. Η ζωή του όμως, και η ζωή της οικογένειάς του, παίρνει περίεργη στροφή όταν οι γονείς του, χωρίς εμφανή λόγο και ανάγκη, ληστεύουν μια τράπεζα.
[Οι γονείς μας] δεν ήταν άνθρωποι που ληστεύουν τράπεζες. Από την άλλη, επειδή ελάχιστοι ληστεύουν τράπεζες, είναι απόλυτα λογικό όσοι το κάνουν να είναι φτιαγμένοι γι' αυτό, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν για τον εαυτό τους ή το πώς μεγάλωσαν. [...] Είναι, ωστόσο, παράξενο να πιστεύεις ότι οι γονείς σου ανήκαν εξαρχής στο είδος των ανθρώπων από τους οποίους προέρχονταν οι εγκληματίες - κάτι σαν θαύμα από την ανάποδη.
Τη στιγμή που οι γονείς τους μπαίνουν στη φυλακή, η ζωή του Ντελ και της αδελφής του, της Μπέρνερ, εκτροχιάζεται. Η Μπέρνερ το σκάει από το σπίτι πριν έρθουν άνθρωποι των Κοινωνικών Υπηρεσιών, και ο Ντελ εμπιστεύεται την επιθυμία της μητέρας του και αφήνει να τον μεταφέρει μια φίλη της στον γειτονικό Καναδά, όπου θα ζήσει με τον όμορφο αντιεξουσιαστή, βίαιο και κυκλοθυμικό Αμερικανό Άρθουρ Ρέμλιγκερ, που έχει αυτοεξοριστεί στον ψυχρό Καναδά.
Ο Άρθουρ Ρέμλιγκερ με αντιμετώπιζε όπως αντιμετώπιζε τους πάντες: παρατηρώντας με από τα βάθη μιας ύπαρξης που ανήκε μόνο σε αυτόν και δεν είχε καμιά ομοιότητα με τη δική μου. Η δική μου ύπαρξη δεν αποτελούσε γι' αυτόν πραγματικότητα. Αντίθετα, η δική του ύπαρξη, σαφώς πιο άμεση και πολυτιμότερη, είχε ως κύριο χαρακτηριστικό ότι ενσωμάτωνε μια έλλειψη, για την οποία ο ίδιος είχε πλήρη επίγνωση και ήθελε πώς και πώς να την καλύψει. [...] Επιζητούσε την επιβεβαίωση ότι το είχε καταφέρει και δεν του άξιζε να τιμωρηθεί περισσότερο για τα σοβαρά σφάλματα που είχε διαπράξει.
Η περιπέτεια για τον Ντελ δεν τελειώνει με την άφιξή του στον Καναδά και ο αναγνώστης τον ακολουθεί στο ταξίδι του προς την ενηλικίωση.
Ο Καναδάς είναι ένα συγκλονιστικό βιβλίο. Ο Φορντ, με έναν τρόπο αριστοτεχνικό, διηγείται τα γεγονότα αναλύοντας κυρίως τις συνέπειές τους, χωρίς να κρατά τις εξελίξεις κρυμμένες: ο αναγνώστης γνωρίζει από την πρώτη παράγραφο ακριβώς τι θα γίνει, αλλά αυτό δεν καθιστά το βιβλίο λιγότερο ενδιαφέρον. Αντίθετα, αφήνεται να παρακολουθήσει την αλληλουχία των γεγονότων χωρίς να βιάζεται να μάθει «τι θα γίνει παρακάτω/στο τέλος» και βυθίζεται στην ανάλυση των χαρακτήρων και των γεγονότων.
Καθόλου τυχαία το βιβλίο (που πρωτοκυκλοφόρησε το 2012) μεταφράστηκε σε 16 γλώσσες και απέσπασε πολλές και σημαντικές διακρίσεις.
Εξαιρετική η μετάφραση του Θωμά Σκάσση.
Κική Τσιλιγγερίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου