Άννα Ρόμερ, «Τα φτερά της μνήμης»

Χορταστικό, αγωνιώδες, πανέξυπνα δομημένο, το μυθιστόρημα της Άννας Ρόμερ μάς συστήνει μια Αυστραλία μυστηριακή, αρχέγονη και μοντέρνα, σκληρή και οικεία, έναν τόπο που δεν μπορεί παρά να γεννά μεγάλα πάθη και να κρύβει φοβερά μυστικά. Και είναι ταυτόχρονα ένα διπλό μυθιστόρημα ωρίμασης, έρωτα, αποκαλύψεων και ενηλικίωσης: η διπλή ιστορία της προσπάθειας δύο γυναικών να βρουν τον εαυτό τους, να επινοήσουν και να σχεδιάσουν τη ζωή τους και να ανεξαρτητοποιηθούν — υπέροχες και οι δύο παράλληλες ιστορίες, η μία λίγο πριν την αυγή του 20ού αιώνα και η άλλη στις μέρες μας. Οι δύο γυναίκες, η νεαρή Μπρένα που σχεδόν πουλιέται στον σύζυγό της σαν αντίτιμο για τη διαγραφή ενός χρέους, και η Ρούμπι, που τη βαραίνουν μία δυσβάσταχτη απώλεια και ένα αιματοβαμμένο κενό μνήμης, θα «συναντηθούν» στους ίδιους χώρους και θα πορευτούν δύο ζωές παράλληλες, ασύμπτωτες αλλά και, με έναν περίεργο τρόπο, κοινές.

Η Ρόμερ απλώνει τις παράλληλες ιστορίες της αβίαστα, εναλλάσσοντας τα κεφάλαια και δίνοντας φωνή πότε στη μία και πότε στην άλλη ηρωίδα, πλέκοντας εναλλάξ τα δύο νήματα και συντηρώντας, έτσι, το διττό ενδιαφέρον του αναγνώστη, που ξέρει πως, όσο κυλούν οι σελίδες —και κυλούν απολαυστικά και γρήγορα—, οι δύο ζωές θα γίνουν εντέλει μία. Κι αυτό θα είναι λυτρωτικό.

Η Αυστραλία είναι πανταχού παρούσα εδώ, τόσο σαν τοπίο όσο και σαν ιστορία και πολιτισμός, με τους Αβορίγινες και τις μικρές κοινότητές τους να ξεπροβάλλουν έξω από τις πόλεις των λευκών αποίκων, με τη βαρβαρότητα των επιθέσεων που δέχονται οι γηγενείς κάτοικοι, αλλά και με το πάντρεμα των δύο πολιτισμών που ήταν, φυσικά, αναπόφευκτο και είναι εντέλει υπέροχο. Όμως είναι πανταχού παρούσα και σαν πανίδα και, κυρίως, χλωρίδα: τα Φτερά της μνήμης είναι γεμάτα δέντρα και φυτά και κλαριά και άνθη και χρώματα και μυρωδιές (η Ρόμερ είναι «ενθουσιώδης κηπουρός», όπως σημειώνεται στο βιογραφικό της), που σκεπάζουν τις σελίδες, ρίχνουν σκιές στα πρόσωπα, ή τα ξεσκεπάζουν, περικλείουν τις άνυδρες εκτάσεις ή γεμίζουν πληθωρικά τους κήπους, τα δάση και τις θαλασσοδαρμένες ακτές. Δεν μέτρησα τα πάμπολλα ονόματα των φυτών που διακοσμούν, όχι χωρίς λόγο, το περιβάλλον, αλλά είναι πολλές δεκάδες.

Αλλά και η ζωγραφική είναι πανταχού παρούσα: τα λάδια, οι τέμπερες, οι μουσαμάδες, τα χειροποίητα χαρτιά και οι καμβάδες απλώνονται και καλύπτουν όλο το υπέροχο αυτό μυθιστόρημα, με χρώματα, πέταλα λουλουδιών, ρίζες — και με αντικείμενα μνήμης. Οι γυναίκες πρωταγωνίστριες του βιβλίου ζωγραφίζουν και πλάθουν με τα έργα τους έναν κόσμο που πατά πάνω από τον πραγματικό σε ένα στρώμα δροσερού ανέμου, ιστορημένου με μαεστρία και αγάπη. Και με πολύ πόνο.

Η Ρούμπι, ανεξάρτητη βιβλιοπώλισσα, που έχει χάσει την αδελφή της σε ένα τρομακτικό δυστύχημα από το οποίο δεν θυμάται την παραμικρή λεπτομέρεια, αποκομμένη από την καλλιτέχνιδα μητέρα της και με ένα τρομερό βάρος να πιέζει το στήθος της, όλο πίκρα και ενοχές, συζεί με έναν τέλειο άντρα που, ίσως, κρύβει ένα πολύ σκοτεινό μυστικό. Η αφήγηση της Μπρένα, αλλά κυρίως οι δικές της προσπάθειες, θα τη βοηθήσουν να θυμηθεί και να πάρει τη ζωή της στα χέρια της. Αλλά με έναν τρόπο τραυματικό, δύσκολο και όχι χωρίς νέες πληγές.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ωκεανίδα, σε (άλλη μία) σπουδαία μετάφραση της σιδηράς, χαλκέντερης κυρίας των Ελλήνων μεταφραστών, της Έφης Καλλιφατίδη.